24 de mayo de 2008

Orazions

Mudéxar de Teruel

Qué bibas as torres
     de Teruel
Qué bibas en a carne seca
     de Teruel
Qué elegans os collars
En o cuello aspro de a tierra
     de Teruel
Qué bibos os ombres zaguers
Debantando as colors de milenta
Lunas y cruzes en l'aire fredo
     de Teruel
Qué suenios agonicos d'aljezes y recholas
Qué orazions espullatas enta o dios
De todas as edaz, qué dios berdadero
Entre a soledá funda y roya
     de Teruel

Teruel, as tuyas torres bibas
Son l'anima de o tuyo cuerpo de carne
Teruel, aima dica o fundo de o misterio
A inmensa luminaria de zeramicas en o zielo
A tuya orazión perfeuta

Teruel, Teruel
¡En l'orizón sólo se retallan as tuyas torres!


Chuan Chusé Bielsa

 

Nota.- Poema orichinal en aragonés. Fue publicato anteriormén en a portalada d'o lumero 82 d'a rebista "Fuellas" (Uesca, Consello d'a Fabla Aragonesa), correspondién a marzo-abril de 1991.

22 de mayo de 2008

Alhambra

Alhambra de Granada

Fa ya bel tiempo se fizo en tot o mundo una mena d'enquesta popular ta eslechir as nuebas marabillas d'o mundo feitas por a man de l'ombre, y d'entre todas as que i surtisen, a GRAN MARABILLA d'o mundo.

Cal que reconoxca que no paré guaire cuenta en os chiquez detalles d'ixe concurso. Manimenos, sí que iba rezebindo informazión de forma azidental sobre os molimentos eslechitos y aquels atros que iban rematando seyendo eliminatos. Yera prou claro que solamén se trataba d'un chuego, ya que establir diferens categorías no teneba guaire sentiu en iste caso, tan sólo yéranos debán d'un bonico entretenimiento.

Lochicamén, as marabillas que rematoron "finalistas" estioron as que cuasi toda la chen s'asperaba en primeras: as Piramides de Guiza, a Gran Muralla china, o Taj Mahal, Petra...

Me parixe recordar que a propuesta que dende o Estato Español se presentó a iste "concurso" estió l'Alhambra de Granada, por debán de "candidatas" como a Sagrada Familia u El Escorial.

Plegó un inte en que tresbatié o filo d'os esdebenimientos en o prozeso d'a eleuzión, y solamén apercazaba informazions esfilorchatas que no me'n permiten agora fablar con seguranza. Creigo que como nueba GRAN MARABILLA d'o mundo "surtió" en primer puesto Petra, pero torno a repetir, no soi siguro de tot. Y creigo que mesmo l'Alhambra no dentró a formar parti d'ixe radita colla de nuebas marabillas.

Pero, cal dizir-lo, iste chiquet articlo no tien a intinzión d'informar puntualmén sobre aquel concurso.

Solamén me cuacarba socherir que cadaguno de nusatros tamién poderba fer A SUYA lista con AS SUYAS marabillas d'o mundo. Serba, tamién en iste caso, un atro chuego, como sin denguna duda no yera más que un chuego a eleuzión d'a que somos charrando.

En o mío caso, bi ha molimentos que me dixan literalmén sin parolas, en contemplar-los y en prebar de charrar d'els, que me leban a un terreno an abita o eszelso, un relichioso misterio. Serba o caso d'o Taj Mahal, por exemplo. U de Petra, ye de dar. Pero serba iste tamién o caso de molimentos más desconoxius ta o gran publico, a lo menos difuera d'Aragón, como as torres mudéxars de Tergüel. Ya fa tarcual añadas bibié durante bels meses en ista ziudá. Y puedo dizir que m'enamoré d'ixas torres, mesmo en fazié de poemas, y dica güe contina ixe amor. Remero cómo, dimpués de paseyar por as carreras y abenitas, perén remataban os míos pasos a o canto d'ellas, güellando-las en silenziosa adorazión, felizmén engabiato en a suya machia.

Cadaguno de nusatros tien as suyas particulars midas ta balurar a polideza. Y todas en son bien respetables. En o mío caso, si tenese que trigar bel molimento en tot o mundo que faiga que o mío esprito esclate d'almirazión, que recreye en el toz os paradisos que emos bibiu u que asperamos poder bibir, iste molimento serba chustamén, conchuntamén con as torres teruelanas... l'Alhambra de Granada. En ella poderba resumir-se tot o que busca o mío ser sanzero, ella bien poderba representar ta yo un simbolo de tot o que aimo y tot o que considero poliu y de balura. L'Alhambra tien y amuestra Poder interior, ye como lo chardín edenico de l'asperanza. Poseye a infinita y serena umildá d'o berdaderamén gran. Como lo mudéxar de Tergüel...

L'Alhambra poderba representar perfeutamén o paradiso, tamién ta yo, que soi cristiano, pero ubierto a toda sinzera espiritualidá. Tamién yo poderba ser de raso feliz dondiando por os ambitos zelestes y as cambras d'ensuenio de l'Alhambra, leyendo meditatibamén bersiclos d'o Corán, paseyando por o Patio de los Leones, repensando sobre altas berdaz en a Sala de las Dos Hermanas, u sentindo una musica de gotetas en o Generalife, u aguaitando lo silenzio d'as auguas en o Patio de los Arrayanes u en El Partal, oblidato d'o tiempo, como si s'esen aturato ta cutio as suyas sayetas. Ixo serba como prebar un siñalín d'o Paradiso, un trozet de Paz, un Paradiso que ye o dreito de naximiento y o destino ta tot ser que ha abitato, abita y abitará la nuestra Tierra.

O Taj Mahal, u a basilica d'o Pilar, u as torres mudéxars de Tergüel, u l'Alhambra de Granada... tot forma parti d'un Amor que ha preso forma y que, a pesar de todas as tristuras y toz os misterios, siñala un camín de polideza y meditazión, d'asperanza.


Chuan Chusé Bielsa

 

19 de mayo de 2008

 

Andorra-Sierra d'Arcos - Foto de Chuan Chusé Bielsa

Montalbos - Andorra-Sierra d'Arcos
Foto de Chuan Chusé Bielsa



Gatica

Enterré a la mía quiesta gata
en o puesto más bonico d’a Tierra,
a o canto d’a noguera solitaria
y en o marguin d’o biñero biello,
sin fruitos y zeleste.
Aquí son una pregaria
as calmas
luminarias d’o lusco.
Aquí l’aire ye un perfume
d’espligo y tremonzillo.
Aquí crexen
as flors más majas,
repolidas.

Un nino, inozén,
izirba : "Quereba a la gateta mía
como a cosa en iste mundo".
O poeta diz o mesmo.
Ye o suyo destino
ser libre como lo zierzo y amar l’Alma
misteriosa que ha feito niedo
en cadaguno d’os sers bibos.

Cosa ye o cuerpo dimpués d’a muerte
y, sin dembargo, serba bien polito
que as mías zenisas, bel día, fuesen esparditas
en o puesto más bonico d’a Tierra,
a o canto d’a mía gateta parda y blanca,
sobre a piedra que corona o suyo cuerpo muertezico,
a o canto d’a noguera
que se banta en o silenzio tanimientres ora
enta lo zielo,
a o canto d’o biñero con fruitos
solamén de belleza y d’infinito,
allá do a bida crexió
con amor y con paz, muito luen
d’o caos d’o mundo, muito amán
d’o branquil d’o paradiso.

Como un nino que, inozén,
aimaba y agora se cariña
d'a suya gatica,
o poeta fa o mesmo.
Ye o suyo destino
biachar libre en o Esprito
enta l’Alma dibina que ha feito niedo
en cadaguno d’os sers bibos.


Chuan Chusé Bielsa

 

8 de mayo de 2008

 

FALSA A O CANTO D'A MAR

Falsa a o canto d'a mar - Pintura de Chuan Chusé Bielsa

Pintura orichinal de  Chuan Chusé Bielsa
Olio sobre tabla
54'3 x 65'2 zm
Obra en benda