25 de diciembre de 2008

Lai de l'alma

Almendreras en flor

Almendreras en flor
Fotografía de Chuan Ch. Bielsa

Tiengo fe en l'aragonés.
Tiengo fe en o suyo esdebenidero.

Cal beyer a purna en a foscor,
a ilusión _luminetas_ en os güellos,
simiens baxo nieus y silenzios.

Tiengo fe en a chen que ha guardato
planters de parolas, corazons
en l'arca d'os suenios.

Tiengo fe en a chen que en os campos
de l'alma replega l'augua d'os zielos
ta regar os ortals que plantón os agüelos,
y que a incuria fue dixando yermos.

Tiengo fe en a chen con mans de treballo,
con mans d'alba amorosiando
parolas, radizes de luzes y cantas,
toz os amors biellos,
chitos enta o zielo,
chen que aspera encara, con l'alba,
beyer crexer dende l'alma
o fruito asperato
d'os suenios,
a pesar d'as tronadas d'os tiempos,
a pesar d'o sequero y as flamas,
a pesar d'a piedra malmetendo
sudors en as faxas,
a pesar d'os disprezios,
a pesar d'as aireras, rosadas,
a pesar d'os chelos en as maitinadas,
a pesar d'os que quieren en meyo d'o ibierno
dixar-te espullata en os yermos, fabla
nuestra de luz, sin duelo,
sin respeto, sin carizias d'amor,
y que l'oblido t'esborre d'os mapas
ta cutio, y que a boira
te zarre ta cutio los güellos,
ta dimpués arrullar os tuyos güesos
enta un eterno fosal de silenzios,
ta que nunca se sepa
más de tu, ta que o crimen
nunca no siga descubierto.

Tiengo fe en tu,
fabla de zielos y sieglos,
fabla de luminarias
apuntando enta lo eterno.
Tiengo fe en a chen
que en naxer cada día
ubre l'arca iluminata
d'as parolas tuyas,
ta onrar o esprito biello
y o esdebenidero,
ta esbeilar o goyo
d'a tuya alma,
ta que crexca sobre Aragón,
encara,
agora y siempre,
a chustizia, a poesía,
l'asperanza.

Chuan Chusé Bielsa

23 de diciembre de 2008

Camín feito d'amor

En Nadal empezipia o camín de l'asperanza

En Nadal (u Nabidà) una gran luminaria amanexe, un alba sin de mugas.

En a gran nuei de l'uniberso naxe una estrela feita d'amor, que solamén deseya ser amor. En a escura nuei d'o sinsentito una gran luz se debanta sobre as tiniebras. E ixa luz solamén podeba naxer en o más umilde puesto d'os mundos, entre a carne que sufre, entre os sers que biben en a dolor. E ixa luz solamén podeba ser d'amor.

Ta os que creyen en él, y ta toz os sers que sufren, Chesús ye a gran luminaria y a gran asperanza, l'alba d'o suyo día. Chesús ye o camín enta una luz que nunca no s'amorta. Ye un camín sin d'escarnios, sin d'engaños. Camín feito d'amor enta o paradiso de l'amor. Camín que ye o corazón de l'amistanza, a man d'a compasión, aduya d'o chirmán, esprito goyoso d'a libertà. Camín enta una bida autentica con intes feitos d'asperanza.

Buen Nadal a toz.

Chuan Chusé Bielsa

13 de diciembre de 2008

Manifestazions en Grezia. Un siñal d'alarma ta Europa

Chóbens griegos en protesta

Chóbens griegos en a suya protesta

Os disturbios protagonizatos por os frustratos chóbens griegos, con a suya autitù fura y contundén, han conmozionato a muitos en tota Europa, y cal que sirban d'albertenzia a os politicos d'o continén, que estudean cómo fer fren a la crisis economica mundial.

Os siete días seguitos d'algaradas, que han causato daños baluratos en bels zientos de millons d'euros en diez ziudaz griegas, estioron probocatos por a muerte d'un adoleszén tiroteyato por a polizía o 6 d'abiento, y reflexan o resentimiento causato por o muito gran lumero d'aturatos esistén entre os chóbens, os baxos salarios y unos defiziens serbizios sozials.

S'han produzito actos solidarios de protesta dende Moscú a Madrid, a begadas organizatos muito rapidamén por Internet u mensaches de móbil, tenendo presén que a sensazión d'a mayoría d'istos chóbens ye que os líders europeos no ascuitan os suyos problemas reyals.

"Ya ye ora de que se sienta a la chen. Chilamos aguaiten o caos en o que nos trobamos", dizió Stella Nicolakakos, una mayestra de 35 añadas.

Os economistas sochieren que os politicos europeos, que son rematando un plan d'estimulo de 200.000 millons d'euros en Bruselas, cal que se preparen ta más protestas por parti d'os ziudadanos, que beyen cómo periglan os suyos puestos de treballo dimpués d'una decada de creximiento que creyó espeutatibas d'una contina prosperidà.

"Cuasi tota Europa plegó a imachinar que yera inmune a la crisis y ha parau cuenta masiau tardi de que no ye asinas", dizió Vanessa Rossi, imbestigadora d'economía de Chatham House en Londres. "O esdebenidero ta bels países no ye guaire bueno, en terminos de rezesión y tensions sozials".

En España, an se prebeye que a tasa d'aturatos, que ye a más alta d'a UE, s'amane prou a o bente por ziento a mida que a crisis baiga a peyor, un banco y una comisaría estioron atacatos por chóbens en Madrid y Barzelona dimpués d'os actos de protesta por o asesinato en Grezia.

En Roma y Copenhague, manifestans de cuchas arrulloron piedras a la polizía y fizon estrozas en comerzios, tanimientres en Moscú collas de chóbens arrulloron bombas inzendiarias a la embaxada griega.

En Franzia, dos autos estioron crematos o chuebes fren a o consulato griego en Burdeus. "Plega la insurrezión" y "T'apoyar os fuegos griegos", iziban os graffiti prou amán d'o inzendio.

Muitos d'os factors subchazens en os disturbios griegos son suyizos, entre els a subcultura d'anarquismo que florex en bicos como Exarchia, en Atenas, an empezioporon os problemas. Os antezedens de biolenzia polizial tamién fizon que as autoridaz griegas no queresen correr risques ista begada con una reaizión masiau enerchica.

Protesta chobenil en Grezia

A tasa cheneral de desemplego en Grezia _que puyó a o 7,4 por ziento en setiembre_ está un siñalín por debaxo d'o promeyo en a eurozona. O factor clau, manimenos, ye o desemplego entre os chóbens, que ye d'o 22 por ziento en a francha de 15-24 años, seguntes a OCDE.

"Os chóbens griegos, mesmo os que tienen ya 35 años, forman una mayoría silenziosa de ziudadanos sobrecargatos, mal pagatos, endeudatos e insiguros", dizió Chenerazión 700 euros, una colla que esfiende a o 56 por ziento d'os griegos menors de 30 años que ganan ixa cantidà mensualmén.

Son o equibalén d'os "mileuristas" en España, u a "chenerazión praktikum" (interinos) en Alemania u a "chenerazión precaria" de Franzia.

Os chóbens, que se beyen obligatos asobén a dentrar en treballos menors a pesar d'una educazión unibersitaria, emplegan Internet u os mensaches de móbils ta organizar as algaradas, seguntes George Prevelakis, profesor de cheopolitica d'a Unibersidà d'a Sorbona.

"Muitos d'istos mesaches en Atenas, en muitos casos adoleszens, no son pas anarquistas, simplamén emitan o que beyen en a telebisión u Internet. Ixo puede pasar en cualsiquier puesto", dizió.

"Tota Europa ye encarando una crisis d'integrazión sozial", dizió Dimitris Keridis, profesor de politica en a Unibersidà de Mazedonia. "A soziedà europea se ye fragmentando muito rapidamén".

Os gubiernos d'Europa tendrán asabelos más problemas si no arriban a combenzer a a la chen de que se prenen os problemas sozials y economicos seriosamén y apreban politicas que os encaran como cal, dizió Rossi, de Chatham House.

Daniel Flynn (Reuters)
(Traduzión: Chuan Chusé Bielsa)