23 de diciembre de 2012

Poema sobre l'aragonés

Aragonés

Ista ye a lengua que aimo.
No importa guaire
si beluns dizen
qu'está morindo;
ye eterno l'amor mío.
A o canto d'a belleza suya
sin de buegas, en iste lusco de purpuras,
la cusiro.

Iste ye a lengua que aimo,
a mía lengua.
A traviés d'os suyos labios
os míos suenios fablan, vuelan.
Y voi por os camins d'a mía tierra
besando con parolas cada piedra,
amorosiando zielos aquí abaxo
cuan tot lo veigo acubillato
por l'amor d'a mía lengua.

Ista ye a lengua que aimo.
O corazón mío ye en silenzio
cuan l'aire a la tardada va rezando
con as vozes suyas
a un sol que va marchando.
Ta ir replegando
l'oro eterno que Dios ha sembrato
por os campos
cosa millor que a lengua que aimo,
y ta puyar entalto
cuan ya tot aiga rematato,
cosa millor que ir recordando
parolas d'amors
de toz os que nos quison,
cuan ya tot se fable aimando.

Chuan Chusé Bielsa

20 de octubre de 2012

As fuellas cayitas

As fuellas cayitas

Plega l'ultimo agüerro.

As ilusions son fuellas.

A tristura fa o suyo niedo
en l'árbol espullato.
Bi ha un biello paxaro chelato
tremolando.

Yo recuerdo tiempos pasatos,
pero ixo ya no importa guaire.

As dolors duelen mundos,
as pasions s'han clabato
en os corazons,
son punchas u cuitiellos;
yo no sé qué fer
con iste pobre cuerpo
rebutito de feritas.

As fuellas d'a bida
s'estendillan sobre a tierra, desolatas,
sin d'amors.

Y uno quererba una altra casa posible
do ser feliz,
unas altras dezisions en o tiempo,
nuebos días y unas altras añadas,
nuebas albas y bías,
porque fa tanto frío agora.

Ya no en queda de tiempo
en as pochas, as colors
ya son grisas;
a plebia plebe adioses.

Y ba esborrando abonico
a boira os recuerdos.
Yo quererba una altra bida
sin d'erradas, dexar-las xublidatas
en os biellos calaxos.
Pero ya solamén queda
como amiga
a fada d'o imposible y o miraglo.

Qué plebia tan funda y trista
a lo que remata o día!
As gotas ban escribindo
con glarimas
en os beires d'as finestras:
boira, cansera, nuei,
augua fría.

Una dolor infinita
puncha en o silenzio;
uno ye, entre os pobres,
o más pobre: zierzo muerto.

L'agüerro ba dizindo adioses
y uno ya no ye que una altra fuella
que ba marchando con a bisa
enta desconoxitos mundos.

L'agüerro ba espullando
los suenios, uno a uno;
en o fogaril no quedan que as zenisas.
Una plebia sin de días,
zaga la finestra,
sobre os campos que tanto aimé,
ba fablando de cosas
d'un altro país.

Chuan Chusé Bielsa

2 de octubre de 2012

A patria d'a Poesía

Planeta Poesía

A mía patria ye en o zielo.

Año zaga año lo tiempo
ye estato augua.
Y a isla d'as patrias
de mentira
ye estata rosigata por as olas
d'a dolor, se'n ye ita tornando
en isla de sangre y de tristura.

¡Qué trista y fiera España,
a suya istoria ye una espata
de contino matando as asperanzas!

Y Aragón...
¡qué triste ferindo
de contino lo mío corazón!

Una patria sólo tiengo:
a mía patria ye ta siempre
a tierra d'a Poesía, a relichión
d'a Poesía, do Dios no conoxe
mundos de materia
y de mentira:
ni mons ni planas,
ni ríos ni mars,
ni camins ni suenios
que naxcan y mueran y fuigan,
ni boiras ni estrelas,
ni galacsias ni unibersos
que incompasibas baigan cada día
deborando as almas.

Sin aturar yo maldizirba
a parti fosca d'a bida
que fa sofrir a os pobres,
á indefensas criaturas,
yo no aimaré nunca
paxaros feitos de carne,
ni zisnes en chelatas auguas;
aimaré as suyas almas infinitas.
No aimaré
agüerros con escarnios
chafando los suenios d'as fuellas cayitas,
ni sols que naxen y esclatan,
ni ombres que naxen y chilan
en angunias de puzo
como cans en mundos de diaples.

Una patria sólo tiengo:
a mía patria ye una patria
clamata Poesía,
con siede en o mío corazón,
y defuera de l'amor
cosa quiere d'os infiernos terrestres
que istos güellos muertos
han creyato en os mirallos
tantos días.

A mía patria abita
en un planeta clamato Poesía;
aimata mía,
tu yes a unica casa
ta la Bida,
ta tu o mío ser
cuan tot sigan zenisas,
cuan os planetas falsos ya no sigan
que chisletas grisas
d'una foguera diabolica
amortando-se a la fin,
y os sers naxcan en una luz sin muerte,
bibindo a o canto d'una Diosa
buena que sólo siga
amor.

Planeta Poesía, patria mía,
ta tu tot cuan solamén l'amor esista,
ta tu los míos días plenos de feritas,
ta tu lo mío cuerpo, ta que si quiers
con o tuyo goyo
lo redimas;
como can xublidato en a forca
d'un árbol fosco, a la nuei fría,
en unibersos de Satán,
reculle-me, aimata, ya sólo quiero a Bida
sin más bidas escuras,
sin ista carne trista.

Aimata mía,
eterna y pura Diosa,
ya sin más tierra en l'alma,
perén libre
y sin más mundos
plenos de tristuras,
Poesía,
con Tu soi ta siempre
en o camín d'amor,
en biache chuntos enta un zielo en calma,
perén bibindo do Tu bibas.

Chuan Chusé Bielsa

19 de septiembre de 2012

Perén l'aragonés

Perén l'aragonés

Encara parolas biellas
charrando en as faxas
y en os sasos
y en as sardas
y en barellas.

Inmensos ripazos
de piedras de sieglos
_y camins y mases,
y campos que asperan,
y espritos que beilan_
aimando encara
las ausenzias.

A la tardada,
charradas de l'airera
con as biellizas oliberas,
charradas en a fabla
que a luminaria alienta;
un sol amarillenco
con didos-labios besa
pelletas de casetas, u zaborras
que ya cayón a tierra.

¿Por qué istos campos que aimo
solamén fablan en a lengua
cuasi muerta,
por qué iste amor eterno,
por qué iste aniello
que nunca s'enrobina,
ista fidelidá perén suprema,
por qué tot s'emplena
de colors y bida
cuan plebe dende o zielo
una chisleta biella,
una parola nuestra,
una luzeta que mulla l'alma
y en paradisos torna la sequera
que afoga istos disiertos?

¿Por qué marchaz,
paisaches y sers dibinos d'ista tierra,
enta uns altros unibersos
cuan con parolas estrancheras
bos fablamos,
por qué marchaz tot tristachos
enta o buestro zielo d'inozenzia
lebando-bos toz os tresoros,
o sagrato erenzio nuestro,
os sagratos muertos nuestros,
l'arca santa,
enta la casa buestra
entre inmortals estrelas,
dixando-nos aquí en nueis
sin fogarils ni amors que amorosean,
dixando-nos popiellos
sin o más alto Silenzio,
por qué nos dixaz con as mans buedas
en Aragón-sin-luz, ta nunca libres,
eternidá en cadenas?

Chuan Chusé Bielsa

11 de junio de 2012

Poema curto 20

As fuellas y l'airera

Jazz santo
_inte alto.
L'airera amorosiando
almas d'árbols.

Chuan Chusé Bielsa

9 de junio de 2012

Sers

Sers superiors

Pienso en os sers que sufren
en a Tierra,
siento los suyos tormentos
abismando-sen en simas d'orror,
veigo cómo as suyas vidas van arrozegando-sen
en terribles mundos de punchas y de fierros,
encletatos,
mundos de flamas y de chelos.
Veigo agullas de feredà
en os suyos güellos y en as suyas almas.
Veigo cuitiellos, maquinarias de muerte,
diners y diners
tacatos con sangre,
siento aterrorizatos chilos
y ecos d'inozenzia
emplindo espazios diabolicos.

Dios, destruye con o tuyo poder
absoluto as suyas dolors.
Dios totpoderoso,
destruye a o prinzipe
d'a terror.

Siñor, atorga a tuya bondà sin taca
a os sers que ploran en a suya impotenzia,
a os sers que han cayito en o puzo
infinitamén inchusto d'a desgrazia,
toquitiatos, menatos, salvachemén
torturatos, escarnezitos, destruyitos
por a man d'o diaple u d'os ombres.

Dios, reclamamos o tuyo poder absoluto,
invocamos o tuyo poder absoluto.

Agora, Siñor, que tot ya ye plegando
a la suya ultima fin, que ya sólo veyemos
cómo rematan os mundos, a buega
d'ista vida baxo as guambras,
demandamos a tuya misericordia,
l'alba primerenca d'a tuya grazia
en o tuyo universo.

Agora, Siñor, que ya has d'aparexer
sobre as falsas luminarias d'ìste infierno,
agora que ya a la fin s'han d'esborrar
tiempos d'angunias y de chilos
que parexeban eternos en o tiempo,
da-nos o tuyo poder absoluto
como arma que alibere ya ta cutio.
Siñor, conzede-nos o tuyo amor unico,
atorga la tuya piedà
a toz os sers sofriens
que de contino abitan en a casa d'a dolor,
a os tuyos millors fillos,
sers superiors que como tu
han conoxito, sin merexer-la, a cruz.

Siñor, fe-nos compartir
o tuyo poder absoluto,
a tuya luminaria compasiva,
l'amor zanzero d'o tuyo ser,
invía-nos o tuyo esprito
y o suyo mensache,
a tuya verdà que amorosea
os corazons,
cura ta cutio a dolor inmerexita
d'os sers sofriens,
d'os sers superiors,
que acullan o goyo d'a tuya redenzión,
que trespasen o branquil d'o tuyo reino,
que perén vivan en o paradiso.

Chuan Chusé Bielsa

19 de mayo de 2012

Un altro poema curto

Abonico abonico

Tardada en silenzio.
Asentato.
Conzierto de l'año
en os campos.
Tanimientres o sol,
abonico abonico,
nos va dixando,
ánchels vestitos de paxaros,
abonico abonico,
nos van cantando.
No tarto.

Chuan Chusé Bielsa

Poema curto en aragonés

L'aniello d'a era

L'aniello d'a era:
o ruello amagau
entre as yerbas.

Chuan Chusé Bielsa

22 de marzo de 2012

Poema en castellano-aragonés 23

Pintura: Chuan Chusé Bielsa (1996)

Insulindia

Yo busco
la color del milagro,
en la mar el camino
de l'alba.

Como cuando viajeaba
siendo pequeñico
en los mapas,
cuando entre azules laminando islas,
u en las tacas de verde esmeralda,
buscaba, amorosiaba Insulindias
con los ojos y los dedos,
luminarias lejanas:
Borneos, Balis y Sumatras
que nomás esistiban
en los libros viejos
y en tierras soñadas.

Y aparaba rayadas
en mis viajes y en mis vuelos
d'eternos solecicos amagaus pa'l tiempo.
Y en l'ala de las olas de l'airera
libre corría y me bandiaba
entre los cielos.

Yo busco milagros, quimeras,
todo eso que al mundo
no cuaca,
todo eso que los dineros
no compran ni pagan,
distancias en l'agua,
arcas d'amor afogadas, planetas
que marchan cara bonicos universos
compasivos. Si eso
no esiste, yo ya no quiero nada.
Ni vida, ni muerte, nenguna
otra casa.

Chuan Chusé Bielsa

11 de febrero de 2012

Concha Alós, gran escritora

Concha Alós, fada d'os suenios

Rey de gatos, libro de Concha Alós

O verano pasato, en o mes d'agosto de 2011, fenezió a escritora valenziana (y más que más castellonenca, ya que pasó buena parti d'a suya nineza en Castellón) Concha Alós. A bellas personas nos alticamó a poca menzión que se fizo allora en los medios d'ixa gran perda, nos fizo mal ixe xublido, como cuan se fa una inchustizia prezisamén con belún que merexe os más grans omenaches y no en rezibe garra.

Concha Alós estió una grandisma escritora que bel día rezebirá o reconoximiento que merexen os verdaders artistas.

Yo creigo que bi ha una selecta minoría de privilechiatos que encara se capuza con asabelo de goyo e intrés en os suyos orichinals mundos literarios, plenizos d'una mediterraneidà cosmica, que no dixan de tener un siñalín de morbido periglo por l'actitù conszienmén transgresora de l'autora (cal dizir-lo tot). Y, por una altra parti, ye imposible no parar cuenta en o suyo estilo literario, bien suyizo: ritmico, elegán, socheridor, rebutito d'una infinita poesía.

Poesía, libertà absoluta, asprura... o estilo de Concha Alós parexe aliniar-se con a vida d'os gatos, salvaches y aimables a o mesmo tiempo, rarizos, divinos (¿aguaitando pantasmas, altros mundos?) Poesía salvache, que da feredà a vegadas; asovén nos trobamos a o canto d'os xerbigaders d'a mar, en un lusco de colors purpuras, vivindo ya en una altra reyalidà, soniando morbidamén, tresbatitos. Nos adentramos en auguas terriblemén periglosas, terriblemén poeticas.

Ziertamén en o Estato Español no s'aprezia guaire en arte y literatura lo que bien caldría que estase apreziato, pero o verdadero arte remata por puyar, eterno, d'a mar d'o xublido.

Concha Alós estió y ye (porque a suya obra encara ye leyita con admirazión) una escritora de primer livel.

De siguro que bel día vendrán de difuera a siñalar-nos a grandeza d'una gran fada d'os suenios: Concha Alós.

A suya obra Rei de gatos ye una obra mayestra.

Chuan Chusé Bielsa

REI DE GATOS (escai)

Y más tardi esdevino lo d'a ola. Feban una gambadeta os dos por a placha: l'ombre pensaroso y gullibaxo, a gata una mica más ta zaga, con a suya coda vantata, una mena de mástil. Y de sopetón amanexió a ola, solenca, graniza. Enrebulló a l'animal y lo se levó mar t'adentro. Dimpués, tot quedó igual. Calmo. Estió una d'ixas cosas estranias que a vegadas li pasan a cualsiquiera. Ye posible que l'ombre encara tenese que descubrir que dezaga de cada cosa que aimamos aguaita, implacable, a desgrazia.

Quedó confuso, desfeito y sin d'embargo no dixaba de rebelar-se por dentro. Yeran as ilusions, encara las ilusions. Creyeba que o destín, u lo que estase, no podeba desposeyer-lo tanto. Yera absurdo, inchusto. Por ixo, en que amanexeba, tornaba a la placha asperando que a ola li ritornase a la gata increyiblemén xuta. Pero nunca más la tornó a veyer. Sin d'embargo, el ese churato que a mar quereba recompensar-lo de bella traza por a suya chanada. Os primers días, sobretot, trobaba cosas de valura por l'arena: monedas antigas, un frasco de veire azulenco, una grandisma insignia de proa que representaba una sirena u bel cangrexo que li serviba de zena. El yera zierto de que yeran presens de bella divinidà que viviba baxo as auguas y que s'eba encariñato d'a suya gata. Pero un día también remató ixo. A o canto d'a mar ya no trobaba que ixo que asovén se troba en as plachas: cosa de valura. Estió a partir d'ixe inte cuan empezipió a sentir-se más desgraziato. A suya soledà, os politos momentos de l'ayer, cayeban sobre el como un zielo barrenato sin de columnas. A vegadas güellaba os gatez furos que viviban en o monte: cazatiaban, chugarriaban, puyaban bien lichers a os árbols. "A vida no s'atura", mormostiaba con perplexidà y tristura. Más tardi los buscó, li feban grazia. Y empezipió a reclamar-los con minchusa.

Concha Alós
Escai de "REI DE GATOS" - Traduzión: Chuan Ch. Bielsa