26 de agosto de 2008

Galizia

Barca d'o tresoro en a mar d'a mente

Barca d'o tresoro en a mar d'a mente
Pintura a l'olio de Chuan Chusé Bielsa

Nunca no he besitato Galizia.
Talmén nunca no besite Galizia.
Pero he abitato _puedo churar-lo_
una Galizia de parolas. Aimo
una Galizia de poetas.

Talmén os míos güellos
no beigan nunca o mío paradiso
atlantico, pero he sentito
en as luengas tardis lentas
un gotiar aimando como labios
en as carreras de Santiago,
gotas tinglando como musica
en un país de plebia.
Rosalía yera la prinzesa
d’os míos libros escolars.

Talmén nunca no besite a piedra
y a boira espullatas,
as tierras como barcas
adentrando-sen en mars.
Pero he bibito en pazos de parolas
con tautos d’alma umeda,
con baranas amorosiatas
por a molsa,
Galizia en plena esenzia,
sin tiempo y nabatiando
enta imposibles,
Galizia sin escarnio y sin feridas,
polidisma.

Dende Galizia partiban asobén
as rutas d’os míos suenios,
y barcas de boira
marchaban en as nueis
en busca de El Dorado d’a fantasía
enta países que nunca no estioron toquitiatos
por l’odio, que solamén esisten
en os mapas d’o polito :
Irlandas gubernatas por as fadas,
Cornualles, tierra d’os caballers d’a luz,
Bretañas miticas, Escozias intimas
besatas por o zielo,
Islandias de sagas,
elfos y ballenas lechendarias,
Groenlandias d’a fin d’o mundo,
an Erik o Royo prebó de bantar,
en o chelo, un paradiso,
Binlandias con as suyas ugas, luen,
dillá de tot confín.

Dende Galizia perén partió
una machia de distanzias, o paxaro
d’oro d’a reina d’o infinito.
Galizia en biache siempre
enta tot o intimo y o lexano,
fogaril d’a sagrata Poesía.
Galizia naxió d’os suyos poetas,
Galizia son paisaches de parolas
meditando,
son musicas y son cantas,
plebia intima cantando
en as carreras de l’alma.


Chuan Chusé Bielsa

 

21 de agosto de 2008

Carmelo Valero Planas, gran cantor

Carmelo Valero Planas

CARMELO VALERO PLANAS
SIN PRETENSIONES, un cd pleno de poesía y polideza
an s'incluye a canta en castellano-aragonés "No saluda"

Carmelo Valero Planas, cantautor naxito en Andorra pero que ya leba muitas añadas en a Liguria italiana treballando como profesor d’español, ha publicato un nuebo CD de musica, que leba por títol SIN PRETENSIONES.

A trayeutoria como cantautor de Carmelo Valero ya ye bien luenga, con muitos y sobrebuenos treballos musicals concretatos en barios CDs. Tamién ha reyalizato chiras musicals por lumerosos países, ha cantato entre atros puestos en ziudaz y lugars d'Italia, en Estambul, en Quenia, en as islas Maldibas, en Trinidad-Tobago y atros puestos d'America d'o Sur.

Como no podeba estar d’atra traza, Carmelo Valero ha cantato tamién en o suyo lugar natal en bellas ocasions, en conziertos que perén cuentan con una gran audienzia y acullita. O cantautor andorrano amuestra en tot inte una autentica pasión y un amor chigán por Andorra, a Tierra Baxa y por Aragón zanzero.

En iste nuebo CD pueden sentir-sen cantas tan mainificas como QUISIERA..., RETRATO, RAÍCES, LO QUE ME FALTA, LLÀGRIMES DE TARDOR... En reyalidá ye prou difízil siñalar “as millors” cantas d’o disco, por a sobrebuena calidá que presentan todas ellas, y cadaguno i puede trobar as suyas particulars alfayas; bellas cantas tienen un muito delicato, esquisito, puntet romantico, belatras un intelichén tono ironico, pero todas comparten l’amor por Aragón y a poesía. En reyalidá Carmelo Valero ye un POETA total, un autentico trobador contemporanio.

En o CD s’incluye a canta NO SALUDA, feita a partir d’un poema de yo con o mesmo títol. Iste poema o escribié orichinalmén en aragonés común y o publiqué en a rebista FUELLAS, publicata por o CONSELLO D’A FABLA ARAGONESA, incluyindo unas muito polidas ilustrazions feitas por FRANCHO NAGORE, poeta, artista, lingüista y erudito. Bella añada dimpués fazié una traduzión d’ixe poema a o castellano-aragonés (en iste caso a un castellano-aragonés prou castellanizato, muito más que atros poemas míos escritos en ista modalidá). Ista traduzión se publicó en CIERZO, rebista mensual andorrana.

Asinas que, curiosamén, NO SALUDA surte musicato a la carrera en castellano-aragonés y no en aragonés común, en que ye escrito l’orichinal. Cal dizir que Carmelo Valero no charra l’aragonés común, pero como un buen puyal d’andorranos aima y emplega la nuestra modalidá lingüistica particular, tan rica y por disgrazia tan en periglo.

En cuanto a las resultas d’o treballo musical d’o que somos charrando, como autor d’a letra d’una d’as cantas, solamén puedo dizir, con a mayor ochetibidá d’a que soi capaz, que o CD ye en conchunto mainifico, ta yo sin de duda una berdadera alfaya, an Carmelo Valero nos amuestra la suya total mayestría como artista. Solamén cal sentir as cantas ta poder comprebar-lo. Y en o que pertoca a la canta NO SALUDA unicamén puedo dizir que ye marabillosa, deliziosa, fendo muito buena pacha con a resta d’as composizions.

Y no ye guaire fázil que yo diga las parolas d’alto, ya que soi muito desichén en relazión a musicas y cantas. Cadaguno tien as suyas ideyas sobre arte. En o mío caso creigo fundamén que a POESÍA, a MUSICA y o DANZE conforman a tuca d’a polideza y d’as reyalizazions d’o chenero umano, son as reinas sagratas de todas as ARTES.

Más abaxo, publico a letra d’a canta NO SALUDA tan como amanexe en o disco, que solamén adibe a o poema que publiqué en CIERZO los dos zaguers estrebillos.

Chuan Chusé Bielsa

NO SALUDA

Era niño y yaya con tú pasiaba
por los caminos blancoamarillos de Piagordo.
Las calmas rayadas del sol a la tardada
hacían bonicos los recuerdos.
Entonces me icibas amorosa
que calía saludar con una sonrisa, con adioses,
al labrador que volvía
con una jada de sudores al hombro,
u a las mujeres que descansaban un poquico
a lo que remataba la luz,
como en una iglesia del yermo.

(Estrebillo) Y yo sonreía y vantaba la manica
haciendo tal como me icibas
pa’ saludar a todos.

Y me icibas querida abuela
en el paseo amarillenco cuajau de tardada
que a los perros abandonaus
y a los gatos perdidos y a culebras
y a los esfardachos gigantes
que atraviesan los caminos
sobre el duro polvo blanquinoso d’esta tierra,
calía de seguida espantá-los
con rabia y piedras.
Me icibas... ¡ay querida yaya buena!
cuando àun estabas con mí y con ellos.

(Estrebillo) Y yo sonreía y vantaba la manica
haciendo tal como me icibas
pa’ saludar a todos.

He vuelto hoy a pasiar en silencio
por los caminos de la infancia.
Las colores amarillas son otras
colores amarillas.
El tiempo ha saturau d’imágenes mis ojos.
Días y noches s’han clavau en la carne
como un hierro rusiente.

He vuelto hoy y he saludau
con un crostón d’afecto y pan,
con una sonrisa,
al perro abandonau de ojos cachos,
de ojos dibujando feredá y hambre,
lo he saludau como a un igual sobre esta tierra,
como asoven se saludan los amigos,
como icibas yaya que hiciese con los hombres
l’he dau lo que tenía.

He vuelto hoy y he saludau
con caricias verdaderas,
con las caricias que los hombres quisiesen
y asoven no tienen,
a unos gaticos perdidos y amagaus
entre las espigas verdes de los trigales,
entre el sol cansau y los faraboles de mayo,
y he dejau que sus zarpicas
me subiesen por los pies y por la boca.
La gata desde el camino me miraba
más comprensiva que los humanos,
con la sabiduría que los humanos quisiesen
y asoven no tienen.

(Estrebillo) Y yo sonreía y vantaba la manica
haciendo tal como me icibas
pa’ saludar a todos.

He vuelto al fin hacia las casas
ligeramente royiscas sobre los tejaus,
ya cansau,
zarrando a medias los ojos
contra un sol eslanguido.
M’he alpartau y he dejau paso
a unas mujeres y a unos niños
que aprovechaban la ultìma frescor del día.
M’he alpartau maquinal,
dejando el espacio necesario,
contemplando mientras tanto con cansera
la extraña forma penumbrosa de las cosas,
el deseo sulsido de las cosas,
y ya en la honda contemplación
solamente m’ha sorprendido,
solamente m’ha anguniau
la voz d’un niño que ya m’había encontrau,
una voz acusatoria,
un reproche sincero de niño:
“¡No saluda!”