Tiempos pasatos
Foto: Chuan Ch. Bielsa
L'azul
Ricuerdo.
Yera verano y sobre a era verda
debuxada en os rabals
d'a meyodiada
sondormíbanos, ubríbanos
güellos ninos
enta suenios libres.
Yera verano. A escureldà
remaniba en as escuelas trancadas,
chelau o mapa d'a patria,
chelau o tocho d'o mayestro.
Yera verano. A escureldà
remaniba en as ilesias mascaradas
de medrana. A escureldà
remaniba muito lexos d'a era verda
debuxada en os rabals
d'a meyodiada.
Ricuerdo.
No bi eba parabras, cuasi.
Talmén ya yéranos cansos,
as frens mulladas y o calzero
pintau de yerba y polvo.
A capeza sobre l'almada d'os brazos.
L'azul, l'azul, l'azul d'o zielo
nomás veyébanos.
No caleban, allora, lumers
t'acotraziar a soluzión esauta,
ni libros de zientos de pachinas,
ni consellos a pur de tochazos
y carraña.
No caleban dioses, ni vidas
de santos. No caleban tampó cruzes.
L'azul, l'azul, l'azul sin mida
ya bastaba.
Tot yera impreso y bien impreso
en as colors tan claras de verano
trespasadas por güellos de nineza.
A escureldà, no lo sapeba,
aguaitaba fito fito.
Amagada, chino chano iba crexendo
enta par d'o zielo d'a era.
As foscas parez d'a escuela,
o mapa negro d'a patria,
exerzitos de lumers asediando a utopía.
Dioses, camins, programas.
¿Dó ye a verdà?, me diziba.
A escureldà, tan y mientres,
crexeba zaga las parabras.
¿Dó trobar a vida entera?, preguntaba.
Agüerros, ibiernos, agüerros.
O zielo gris mudo, os güellos
chiraus enta par d'o zerebro.
Y ya no ricordaba.
Agora sí, ricuerdo.
Y por ixo sé que sigo vivo.
So zierto que yera verano,
que o cuerpo olbidau d'a era
aculliba os suenios libres d'os ninos.
So siguro que o zielo yera azul.
Y encara la mía vida plega de vegadas
a olorar a yerba y o polvo, l'aire
d'a era verda debuxada
en os rabals d'a infanzia.
Chuan Chusé Bielsa
Nota.- Poema orichinal en aragonés. Fue publicato con anterioridà en o lumero espezial 66-67 d'a revista FUELLAS (adedicato a normalizazión y amostranza), correspondién a chulio-otubre de 1988. A gran revista FUELLAS (literaria, informativa...) ye editata por o Consello d'a Fabla Aragonesa y ya leva cuasi doszientos exemplars publicatos. A calidà d'ista publicazión, enfilada por Francho Nagore Laín, perén ye estata estraordinaria; ye reyalmén un molimento d'a nuestra lengua, un punto de referenzia ta toz os estudiosos de l'aragonés.