23 de agosto de 2017

Un biello poema en prosa en aragonés

Foto: Chuan Chusé Bielsa

Uluru

En as maitinadas, cuan o sol ye blanco-negro en o esmo, perén canta en a pinada d'o rabal (a o canto d'a cambra de yo) lo paxaro despierto. Bi ha encara brancas bibas y flors y gratuidá. Alabez sólo ye reyal ixa canta... Puede l'aire esbolaziar por as finestras d'a casa _cuasi_ albandonata. Pueden recuerdos lexanos en as carreras secas _como fuellas_ tornar de sopetón debuxando mans, trucando puertas. Puede que en o rectanglo d'os días, en as cambras esternas d'a bida encara brilen luzes tristas... ¡Ixo rai! Agora se siente esclusiba la canta dorata, a gola funda d'un paxaro d'edaz, dillá d'a muerte que secutió los templos como fuesas profanatas.

A canta d'as nueis diz: "Bende os trofeyos d'o egoísmo, bende os suenios d'atros obligatamén bibitos, bende os días que talloron en siñals allenos; en astrals de luz trobarás l'aduya d'esistenzia, estronca tantismo tiempo malfurriato, dalla la tuya cullita de foscors, desfá en a mesa d'o sacrifizio as parolas de diaples que tornoron en sangre os sons de dios y d'a nineza. Bi ha simiens d'una zerteza: baxo napas amariellas d'agüerro ye amán a tuya primabera. Ó, biene, torna, os mons y os güellos sin de midas, como Ulurus por adorar en a inozenzia, t'asperan en renunzias paradoxals, as pisadas d'a nuei ya marchan con tu enta l'amanexer que aculle o día. Y a l'inte..., a l'inte soi can, soi fuego en espelungas primichenias, a l'inte soi a reyalidá d'as fadas blancas, a l'inte plebidas en un zielo ecuatorial; soi l'aire que asume o bolito d'o esprito d'o despertar." A canta diz parolas d'alba, a canta ye bonica como un cuerpo que no tocaré, a canta no muere con o paso d'os beranos, a canta fa esclatar o tiempo y creya ondas d'unibersos en danze d'amor. A canta arrigue, quererba dar muesos a la polideza.

"Ascuita. A tierra que pisas en o yermo, crepazata, plena de camins como cullebras en o güembro de güeso, estió bandiando un mar azul que encara alienta en o silenzio. Siente. Bi eba olas que con as suyas bocas amorosiaban dalfins boladors de superfizies, bi eba azuls que dengún no alufraba, porque os sers bibiban ya entre azuls, s'afogaban as canseras sobre abisals aldas zelestes. Siente. No sólo bi eba mars. Atros Ulurus amostraban sobre as auguas dibinas caras; yeran islas polidismas, Ulurus de flors acuosas, de palmas laminando as plachas blancas, Ulurus multicolors como álbums insulars d'infanzia, con traquitos de bida en cada roca, en cada matullo, a cada inte; astí y allá brilaba o día esuberán como bientres u peitos de lei. Pero tamién, ó sí, acucutaban siñals d'a bida renobata: coscaranas _cascas de cuerpos_ dexatas tal begata por tartugas marinas, pelletas resequitas de cullebras, ausenzias en crepazas. Asinas doncas, planetas de luz baxo mars d'estrelas, gorgollos en a fuen d'a bida. Y una mesma esistenzia infinita".

Diz a canta: "L'alba crexién clama a Uluru. Os güellos despiertos claman a unos güellos de Humboldt, a un bolar de paxaros amariellos _canarios salbaches y libres_, en goyosa multitú, sobre islas de Montaña Clara, Graciosa, Alegranza, tierra guanche. L'alba crexién ye a promesa d'Uluru: no bi ha gabias en os zielos internos. No ye trista ista promesa: no son os mapas de fuesas, as lunas de paper, o puzle que o zerebro no remata d'acotraziar, no ye a buega d'a muerte, tan sólo ye a bida puyando enta os zielos, tan sólo ye a fe en o infinito, tan sólo lo cosmos marchando enta o gran corazón unibersal..."

Me despierto, ubro los güellos e me debanto d'o leito. Ó, sí, Uluru.

© Chuan Chusé Bielsa

Nota.- Prosa poetica orichinal en aragonés. Fue publicata con anterioridá en 1993 en o libro editato por Publicazions d'o Consello d'a Fabla Aragonesa que replega os treballos premiatos en o I Premio Literario "Billa de Sietemo". Forma parti d'o treballo "Diez poemas. Un paisache".

21 de agosto de 2017

Chesús entre os trigazals

Foto: Chuan Chusé Bielsa

Chesús entre os trigazals

Me'n iré con Chesús
por os camins amariellos,
entre trigos e disiertos.

Ubrindo uellos
e uditos,
a o pobre dando fruitos
e a qui no tien amor
o corazón.

No trobarez dengún
más bueno
que Chesús.

Si no ese apareixito
encara o nazareno
o mundo asperarba encara tristo
a plenitú.

E nos n'imos entre os trigos
con Chesús
e ya perén enta orizons azuls
marchamos en luz pura,
os nuestros corazons
plenos de tristura
trobón ya la suya cura
con Chesús.

E nos n'imos por disiertos
uellando enta altos zielos
e con luz e bardo e augua
ubrimos muertos uellos.

E nos n'imos con tu,
amor,
ta recullir l'alma
que perdiemos,
aunitos a Chesús
somos uno e somos buenos,
bi ha cullitas de miraglos.

Amor, iste ye o tiempo
de caminar con tu
en eterno sabado
por os camins d'o zielo,
Chesús,
ya sufriemos demás,
xordos e mutos e ziegos,
nos dies luz
e aquí nos tiens, con tu
e o nuestro pai
en a casa que busquemos,
a la fin
plenos de paz.

© Chuan Chusé Bielsa

Foto: Chuan Chusé Bielsa