31 de octubre de 2010

Una viella poesía inedita

Foto de Chuan Chusé Bielsa

Luminetas
Foto: Chuan Chusé Bielsa

Nuei de Toz Santos

A luna s'esbariza por os campos,
mulla os camins
(o suyo polvo negro).
Bi ha goyo en o blanco
pleno d'a luna.
Nuei de Toz Santos.
Puyan os güesos;
bailan, bailan os muertos.

Retalla-te, luz,
sobre os duros pueyos,
a linia xuta d'os mons;
canta, fuella,
en l'andana de l'agüerro,
alienta con os zierzos
a tuya nuei en flamas;
canta, babiaca,
en o güembro d'as ramas
blancas por a luna;
danza, luzero,
ya rematoron os suenios.

¿Quí remane encara baxo as guambras?
As guambras se creban como chelo
y puyan corazons
dende a foscor d'o vientre.
L'orizón tingla de luz fresqueta,
dende o zielo pleve vida
ta las almas en silenzio,
ta la fruita ya en envero.
Luna buscando cullitas,
luna-simién chitando purnas,
posando didos de fuego
sobre os mundos negros,
acaronando ubiertas cletas
de fosals, amorosiando jarmientos
asperando en o viñero
a Vendema.

¿Quí busca encara
en l'antigo fosal de deseyos?
¿Quí busca encara en as flamas
d'os suyos propios brazos?
Ó, no buscamos ya cosa
en a cambra que nos dio calor,
a luna ye tieda güe sobre os lienzuelos
de sembratos,
Güe a luna a bonico va baxando,
fada ta os muertos,
o suyo mantón
son carrazos d'estrelas,
a suya cara auroras va sembrando.
Güe a luna polida, gran y plena
sin de mancas ni d'espiellos
o suyo sol va creyando,
espardindo leit, clarors
dende o más fundo d'o peito,
y va cremando en amor
tot lo que parixeba chelo.

¿Quí viacha en a nuei
rodando en os camins,
quí viacha güe, zarratos os güellos,
buscando sin buscar,
sobre as piedras blanquinosas por a luna,
quí rueda y blinca
y aune os piez a la canta,
a la musica d'o zielo?

Bailan os muertos,
bailan güe os muertos
por os sasos,
arrozegando entre cascallos
o ritmo de l'ausenzia,
bailan por os senders desdebuxatos
y devantan os brazos ta la luna,
bailan capinos en a claror d'a luna,
capinos de luna,
xucan d'os pretos mugrons d'a luna,
güe tot ye zerclo
sin crebazas, güe ye tot
un danze nuevo,
bailan, bailan güe os muertos
porque o tiempo ye plegato,
bailan y van puyando
por escalerons d'estrels
luminarias d'universos
que paz funda van inviando.
Bailan y son uno con a luna,
y piez y ancas y mans
van xublidando de contento
a o contauto d'a musica d'o silenzio.

Bailan, bailan os muertos,
porque lo perdioron tot
y cosa no tienen ya.
¡¿Quí puede como ellos
caminar sin de recuerdos?!
Os muertos viachan,
o suyo arcón o zielo,
os muertos sin pasato,
sin imáchens breus y vanas,
sin esdevenidero,
os muertos enrebullatos
en a suya pelleta sin tiempo,
os muertos sin de cosa,
o suyo destín vivir o Tot eterno.
Puyando a costera d'o camín
os muertos...

Bailan, bailan os muertos,
porque o día, porque o tiempo
ye arribato,
porque a suya calendata
ye arribata
(nuei de Toz Santos).
Bailan, bailan,
bailan os muertos.

Chuan Chusé Bielsa

29 de octubre de 2010

Poema curto en aragonés

Casetón

Casetón a la tardada
Foto: Chuan Chusé Bielsa

Un palazio d'oro
en a varella:
un casetón silenzioso.

Chuan Chusé Bielsa

12 de octubre de 2010

Poema en aragonés

Casetica - Foto de Chuan Ch. Bielsa

Casetica espaldada
Foto: Chuan Chusé Bielsa

O zierzo s'ha levato los camins

Uei apenas cosa, y tot:
un zierzo viellizo
s'ha levato los camins
enta los zielos más altizos
(dende casetons machicos
y espaldatos, as gatas salvaches
yeran ascuitando
con os güellos).

Uei: fracaso de l'orgüello.
Uei o tiempo no ye
que una fuelleta que ha cayito;
en un inte sin sospiros,
sin apenas un roído,
dende l'árbol se'n ye ito,
se'n ye ita,
enta mundos novalizios
que ha labrato, que ha sembrato
lo dios d'as vidas
dillá de toz os infinitos.

Uei as boiras, esvolaziando,
van prebando d'esborrar
un sol sin brilos.
De sopetón os bosques,
chunto a los amigos míos,
se fizon más que viellos.

Ya lo sé: agafaré con as dos mans
a luminaria d'o destino,
en o fogaril o fuego
encara ye enzendito,
anque a bonico, a bonico...
se va amortando;
denantes d'ir marchando
reculliré con o badil
brasas y calivo
ta ir calentando
lo corazón mío
en os camins desconoxitos
y lexanos;
de toz os que me quison
recordaré ta cutio
lo purnallo.

Uei tot cambeando,
tot asperando:
día de frío
y de renaximiento; as feritas
son vueito y silenzio,
niedo calido
allá en alto.

Chuan Chusé Bielsa

L'airera s'ha levato los camins

Paisache d'o sur d'Aragón
Foto: Chuan Chusé Bielsa

11 de octubre de 2010

Viella poesía en aragonés

Finestra de noviembre

Escritor en a fabla de l'agüerro,
travesas a ziudà entre as aireras,
recorres clarors d'a follarasca,
os tuyos güembros como los caminez
d'os parques, baxo plevidas royas.

Escritor en a fabla de l'agüerro,
amagas en as pochas d'o gamboi
papers con aimatos chiquez trazos.
I son as tuyas mans de verano.
En os paseyos d'os paxaros emigratos,
a o canto de l'augua y d'as fuellas d'as fuens,
leyerás os suenios que darás como una primavera.

Escritor en a fabla de l'agüerro,
recorres as clarors de todas as añadas
ta ritornar-nos os nombres d'os perditos,
os que no merexeban iste país d'olbido
y remanen ausens difuera d'o tiempo.
Recorres, solo, os orizons de fuellas
rechirando entre sangres y oros.
Das lo que tiens y encara una promesa
por parolas, fuens tacatas de molsa
y de futuro. Os didos i pasas
como por una piel femenina.

Chuan Chusé Bielsa

Iste poema se publicó en 1991 en o libro coleutivo O manantial de Sietemo I.