5 de junio de 2013

Cantas de paxaros a la tardada

CANTAS DE PAXAROS A LA TARDADA

¿Qué sentiz con a primabera, paxaros, que yo ya no siento? Marchoron os fredos de l'ibierno, ya la nieu ye nomás un recuerdo, ya los camins embitan a fer de pelegrín enta os mons azuls, as misteriosas sierras de Tergüel. ¿Qué sentiz encara, paxaros, cuan cantaz con ixa alegría que fa que arrigan os trigos berdes, o sol parexca un sol de dios? As buestras cantas son de beire e fierro a o mesmo tiempo, son de poetas no umanos que no reblan, bonicas como un paradiso presentito; puyan e puyan con goyosa empenta enta un azul que no conoxe buega. ¿Por qué o dios d'os paxaros tan pronto olbida las tristuras, por qué tan pronto no recuerda a os chelatos paxaricos, a os paxaricos minchatos u crematos u afogatos, a os paxaricos combertitos en fuellas u alas de güeso en os camins de polbo, u en simplas remeranzas _niedos buedos_ cuan a plebia e as aireras no aturaban e arrullaban tot a tierra, u en silenzios de nieu en os árbols e en os rafes de l'ibierno? ¡Ai, paxaros d'ista tierra, cómo querese yo tornar a cantar como busaltros, dexar dezaga totas as feritas e rezar poesías inozenmén en l'azul, dexar que o dios d'os paxaros m'emplenase d'alegría cada primabera, tener cada añada un nuebo e zanzero corazón, tener a ilusión d'o nino que estié, arredolato de luminarias cada maitín de berano, en debantar-me!

¿Por qué, paxaros, yo ya no sé beyer ixe azul que en os güellos buestros crexe entre que cantaz? ¿Por qué ta yo tota ista belleza ya no ye que una selba minutos antis d'inzendiar-se, por qué tot iste bientre ya no ye que un bonico ortal minutos antis de seyer trespasato por a piedra, por qué as flors solamén me recuerdan a brebedá d'as cosas?

Os ababols decoran almadas de palazio en os biellos ripazos. Yo i boi a begatas con un libro e m'asiento en una pedreta plana, e ensoneo e m'olbido de yo mesmo, e siento a cantarina luz d'os paxaros con o suyo dios, e cuasi m'aduermo cunato por l'aire que amorosea las cuerdas de l'alma. E por bels intes soi paxaro e buelo, e canto asperanzas e debanto sols e chuegos. Dentro en o paradiso d'os paxaros e foi o mío niedo en bel cantón d'o campo d'os suenios. E olbido tot e renaxco. E canto con a empenta e a berdá d'os sers que sólo beyen una presén belleza.

Pero... ¡qué poco dura un inte dorato, u berde de trigos, u royo d'ababols que se bandean como ninos! ¡Qué poco dura la bida! ¡Cómo nos traye l'airaz más escuro e un frío d'escarnio lo tiempo que yera beilando, que nunca no atura! Dexamos d'estar sondormitos e en que despertamos, os orizons ya s'enfoscan, espigas d'os trigos con carraña l'aire abaxa, debanta, abaxa e umilla. A frior emplena una altra begata o mundo, una soledá trista reina en os espazios e ba emplindo a bonico campos e camins e mases; se ban amortando como leña totas as colors en un fogaril d'ibierno. Paxaros, paxaros, amigos míos, a o buestro dios no l'importan guaire as guambras más foscas, bien luego cantarez de nuebas con tota la fuerza d'os mundos, debantarez a luz dende a suya mesma fuesa, puyarez con l'alba e con as flors, empreñarez de gotas de musica os buestros aimatos campos de nuebo iluminatos.

Tan e mientres, yo, paxaros, sin o buestro dios de calma, me'n iré por os camins sin luz, zegato encara por as guambras, buscando un inte que morió entre os ababols e a bisa, leyendo un libro que fablaba d'un altro mundo a la tardada. Güellaré sulcos de dolor en a biella carne d'os días. E de nuebo quereré marchar dellá de yo mesmo e d'as estrelas, caminando por os camins d'os zielos en busca d'uns campos tranquilos ta do ayan marchato toz os intes infinitos e felizes que he bibito, ta do ayan marchato e biban toz os sers que en ista tierra aimé e aimo, que o mío esprito perén recuerda; con els conoxié un siñalín d'o paradiso; paxaros, els m'amostroron campos sagratos e camins que puyan entalto.

¡Ai paxaros, quererba cantar yo en ixos campos, sólo en ixos campos, do un inte eterno aguaita la Belleza! Cantar baxo los zielos azuls más politos, sin a muerte perén aguaitando. S'amortarán bel día, paxaros, istos zielos que busaltros aimaz e que yo aimé, que busaltros cantaz e que canté, s'amortarán as cantas en iste reino e suenio aspro, e o buestro dios bos guidará bolando por lexanos unibersos, entre os astros más remotos, dellá de tot lo conzebible, ta a la fin dexar-bos sobre a mesma radiz d'a primabera, ta que as buestras cantas latan ritmicas en días e nueis de paz unica, ta que cantez en zielos que son cantas d'amor coloriando lo Silenzio.

Chuan Chusé Bielsa